آیا بارداری باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شود؟

لزوما هر فردی که باردار است دچار سنگ کلیه نمی‌شود ولی گاهی اوقات دلایلی وجود دارد که این دو معقوله را به یکدیگر پیوند می‌دهد، درواقع بارداری احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد و همچنین تشخیص و درمان آن را دچار مشکل می‌سازد. (زیرا تشخيص همانند استفاده از رادیوگرافی و درمان‌های رایجی مانند لیزر، برای جنین مضر است.)

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه یا در اصطلاح پزشکی اورولیتیازیس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ارولوژی می‌باشد که در هر سنی ممکن است بوجود بیاید، این بیماری از اتصال مواد معدنی، اسیدها و نمک‌ها در داخل کلیه به‌وجود می‌آید و گاهی اوقات موجب مسدود شدن دستگاه ادراری شده و درد زیادی هنگام ادرار احساس می‌شود. سنگ کلیه به خودی خود دردناک بوده و تحمل درد آن بسیار دشوار است، به خصوص زمانی که بیمار باردار باشد.

مهم‌ترین دلایل تشکیل سنگ کلیه در بارداری:

• رژیم غذایی سرشار از اگزالات و فاقد مواد مغذی
• مصرف مکمل‌های کلسیم‌دار مصنوعی (گاهی اوقات به خوبی نمی‌توانند جذب شوند)
• کاهش مصرف آب
• عوامل ژنتیکی، یعنی اگر کسی در خانواده شما دچار این عارضه باشد ممکن است به شما هم ارث برسد.
• نامتعادل بودن PH بدن، در این حالت بدن بیش از اندازه اسیدی می‌شود.
• چاقی و اضافه وزن
• گشاد شدن رحم (مجاری ادراری ممکن است در این دوران حجیم شوند که به علت کامل تخلیه نشدن ادرار احتمال بروز سنگ کلیه قوت می‌گیرد.)
• عفونت‌ها‌ی دستگاه ادراری
• عدم تحرک
• اختلالات تیروئید، ترشح بیش از حد هورمون پاراتیروئید و افزایش سطح کلسیم
• مصرف برخی داروها

در دوران بارداری به علت اینکه بدن کلسیم بیشتری را جذب کرده تا به رشد نوزاد کمک کند، به مادران توصیه می‌شود که کلسیم بیشتری مصرف کنند، به همین دلیل با افزایش میزان کلسیم احتمال تشکیل سنگ کلیه در دوران بارداری زیاد می‌شود، بهتر است که در این زمینه با پزشک مشورت کنید.

علائم سنگ کلیه در بارداری:

علائم سنگ کلیه زمانی بروز می‌کنند که سنگ وارد میزنای (لوله ارتباط دهنده کلیه و مثانه) شود، هرچند که نشانه‌های سنگ کلیه در بارداری با مواقع دیگر تفاوتی ندارد با این حال به برخی از این علائم اشاره می‌کنیم:

• درد شدید به خصوص در ناحیه پهلو و کمر
• احساس درد در هنگام دفع ادرار ( هنگامی که سنگ در مسیر ادرار قرار گرفته باشد.)
• هماچوری (تغییر رنگ ادرار به صورتی، قهوه‌ای یا قرمز به علت وجود خون)
• احساس نیاز به دفع ادرار به صورت مداوم
• تب و لرز اگر عفونت وجود داشته باشد.
• تهوع و استفراغ

نکاتی که باید در مورد سنگ کلیه در بارداری بدانید:

• سنگ کلیه مانعی برای باردار شدن ندارد.
• سنگ کلیه به خودی خود مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند.
• در این دوران احتمال عفونت ادراری زیاد می‌شود.
• سنگ کلیه دلیلی برای سقط جنین نیست.
• اگر تا به حال باردار نشده‌اید و سنگ کلیه دارید حتما با پزشک اورولوژیست در میان بگذارید.
• در این دوران استفاده از سنگ شکن برای جنین عوارض دارد و فقط در موارد استثناء که سنگ در حالب ( مسیر بین کلیه و مثانه) قرار گرفته باشد با روش‌های دیگری سنگ را با احتیاط خارج می‌کنند.
• تغذیه شما می‌تواند در پیشگیری از بروز چنین مشکلی نقش مؤثری داشته باشد.
• زنان باردار سعی کنند نمک را از وعده‌های غذایی خود حذف کنند، زیرا اغلب سنگ‌های کلیوی کلسیمی هستند و با حذف نمک دفع کلسیم از ادرار کاهش می‌یابد.
• برای تشخیص سنگ کلیه در بارداری، آزمایش خون و ادرار انجام می‌شود.

روش‌های درمانی سنگ کلیه در بارداری:

هرگاه زنان باردار نشانه‌های گفته شده را مشاهده کردند باید فورا به پزشک اورولوژیست مراجعه کنند. اولین اقدام در تشخیص سنگ کلیه انجام سونوگرافی است. لازم به ذکر است سونوگرافی برای جنین خطری ندارد. در کلینیک سونوگرافی دکتر صدری انواع سونوگرافی همانند سونوگرافی کلیه، حالب و مثانه انجام می شود.

هرچند برای درمان محل قرارگیری و اندازه سنگ مهم بوده، اما معمولا تا اتمام دوران بارداری به سنگ دست زده نمی‌شود، ولی در موارد استثناء که بعضی از سنگ‌ها باعث عفونت می‌شوند متخصص کلیه پس از مشورت با متخصص زنان با انجام عمل بدون بی‌هوشی سنگ را از بدن خارج می‌کند.

در ادامه به چند روش درمان اشاره می‌کنیم:

1. درمان خانگی سنگ کلیه در بارداری (طبیعی)

   1. نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز
   2. مصرف میوه‌هایی که آب زیادی دارند، مانند: هندوانه، هلو و غیره
   3. از مصرف آبمیوه‌های بسته بندی شده خودداری کنید.

1. درمان پزشکی سنگ کلیه در بارداری

   1. پزشک معمولا مسکن تجویز می‌کند. (تیلنول که نوعی استامینوفن است.)
   2. اگر تجویز دارو موثر نبود و احتمال زایمان زودرس وجود داشته باشد، در این صورت نیاز به جراحی است.
      

2. جراحی سنگ کلیه در بارداری

   تقریبا جراحی آخرین مرحله در درمان سنگ کلیه در بارداری بوده و زمانی نیاز می‎‌شود که شرایطی از این قبیل وجود داشته باشد :

• مادر باردار تنها یک کلیه داشته باشد.
• احساس درد بسیار شدید
• مسدود شدن مجراهای ادراری که باعث بروز التهاب و عفونت می‌شود.
• نارسائی کلیه
• احتمال زایمان زودرس
  1. برای درمان سنگ کلیه در بارداری روش‌هایی مانند، اورتروسکوپی (برای تشخیص و درمان سریع) و جایگذاری لوله (یک لوله خالی بوده که بدون بیهوشی جهت تخلیه ادرار و سنگ به کار می‌رود) وجود دارد.