فشار خون در بارداری و پره اکلامپسی

در هر ویزیت بارداری پزشک متخصص زنان و زایمان فشار خون مادر باردار را چک می کند. فشار خون یکی از مهمترین معیار ها در ویزیت پره ناتال می باشد. در ابتدا انواع اختلالات فشار خون توضیح داده می شود:

فشار خون حاملگی:

به افزایش فشار خون پس از ۲۰ هفتگی یا در ۲۴ ساعت بعد از زایمان گفته می شود. اگر فشار خون بیشتر مساوی ۱۶۰ بر ۱۱۰ باشد نوع شدید فشار خون نام دارد ولی اغلب موارد از نوع خفیف می باشد. این نوع معمولا در حاملگی اول بیشتر دیده می شود. لازم به ذکر است که در بررسی ادراری پروتئین دیده نمی شود.

پره اکلامپسی و اکلامپسی:

به افزایش فشار خون بیشتر مساوی ۱۴۰ بر ۹۰ به همراه پروتئینوری (وجود پروتئین در ادرار) گفته می شود. ادم یا تورم در دوران بارداری شایع است ولی در پره اکلامپسی تورم در نواحی غیر وابسته به ثقل همانند صورت و دست ها وجود دارد. پره اکلامپسی دو نوع خفیف و شدید دارد و اگر همراه با سردرد، تغییرات بینایی و تهوع و استفراغ باشد نیاز به اقدامات اورژانسی دارد.

فشار خون مزمن:

اگر مادر باردار از قبل از بارداری فشار خون بالا داشت، یا فشار خون قبل از ۲۰ هفتگی افزایش یابد و یا پس از ۱۲ هفته از زایمان ادامه داشته باشد فشار خون مزمن نام دارد.

فشار خون گذرا:

فشار خون بالا اگر در عرض ۱۲ هفته بعد از زایمان برطرف شود فشار خون گذرا نام دارد.

پره اکلامپسی اضافه شده بر فشار خون مزمن:

اگر علایم پره اکلامپسی در خانم بارداری که از قبل فشار خون داشته به وجود بیاید.

پره اکلامپسی

همان گونه که ذکر شد افزایش فشار خون بیشتر مساوی ۱۴۰ بر ۹۰ به همراه پروتئینوری معیار تشخیص پره اکلامپسی می باشد. علت پره اکلامپسی هنوز به صورت کامل مشخص نشده است. ریسک فاکتور های آن عبارتند از:

• حاملگی اول
• بیماری مزمن همانند بیماری قلبی عروقی و دیابت
• حاملگی چند قلو
• حاملگی مولار
• سابقه قبلی پره اکلامپسی
• عفونت ژنتیک
• آنوپلوئیدی جنین
• سن مادر
• چاقی و مقاومت به انسولین
• سندروم APS
• سابقه خانوادگی
• مشکلات مربوط به پدر

پره اکلامپسی در مغز سبب علائمی از جمله تشنج می شود که به آن اکلامپسی گفته می شود.

عارضه پره اکلامپسی بر جفت و جنین

پره اکلامپسی در مادر سبب اختلال خون رسانی در جفت می شود که این اختلال خون رسانی باعث الیگوهیدرآمنیوس یا کاهش مایع آمنیوتیک، محدودیت رشد داخل رحمی، جدا شدن جفت، دیسترس جنین و در نهایت مرگ آن می شود.

پیشگیری از پره اکلامپسی

هیچ روشی برای پیگیری قطعی از پره اکلامپسی وجود ندارد. اخیرا توصیه شده که مصرف کلسیم می تواند از شدت پره اکلامپسی و عوارض آن بکاهد.

تشخیص و درمان پره اکلامپسی

با گرفتن فشار خون و آزمایش ادرار و آزمایش خون این بیماری تشخیص داده می شود.

درمان پره اکلامپسی بر اساس نوع آن متفاوت است:

پره اکلامپسی خفیف

درمان اصلی در این بیماران زایمان است که بر اساس سن حاملگی، شرایط جنین و مادر زمان آن تعیین می شود معمولا در سن بالای ۳۷ هفته زایمان انجام می شود.

• ارزیابی آزمایشگاهی همانند آزمایش خون و ادرار
• سونوگرافی: جهت تعیین سن بارداری و حجم مایع آمنیوتیک انجام می شود.
• رژیم کم نمک
• در درمان انتظاری انجام تست NST هفته ای دو مرتبه الزامیست.

پره اکلامپسی شدید

مادر مبتلا به پره اکلامپسی شدید باید بستری شود اقدامات زیر انجام شود و برای زایمان آماده شود:

• ارزیابی سلامت جنین
• کنترل فشار خون مادر
• ارزیابی آزمایشگاهی
• سونوگرافی: معمولا سونوگرافی داپلر شریان نافی الزامیست.

اگر بنا به صلاحدید پزشک درمان انتظاری صورت بگیرید باید تست NST و بیوفیزیکال پروفایل روزانه و کالر داپلر شریان نافی و سونوگرافی هر ۲-۳ هفته انجام گردد.

فشار خون مزمن

همانگونه که گفته شد فشار خون بالا قبل از بارداری یا قبل از هفته ۲۰ حاملگی فشار خون مزمن گفته می شود.

عوارض فشار خون مزمن در حاملگی

• اضافه شدن پره اکلامپسی
• جدا شدن جفت
• محدودیت رشد داخل رحم
• زایمان زودرس
• از دست دادن جنین

مراقبت های بارداری در فشار خون مزمن حاملگی

در فشار خون مزمن خفیف اندازه گیری پروتئین ادرار ۲۴ ساعته در سه ماهه اول ضروریست. در سه ماهه اول و دوم بارداری مادر باردار باید حداقل ماهی یک بار توسط پزشک متخصص زنان و زایمان ویزیت شود. سونوگرافی هر ماه از هفته ۳۴ بارداری و تست NST باید از هفته ۳۲ بارداری انجام شود.

در فشار خون مزمن شدید نیز ارزیابی پروتئین ادرار ۲۴ ساعته در سه ماهه اول ضروری می باشد. سونوگرافی هر ماه از هفته ۲۶ بارداری و تست NST و بیوفیزیکال پروفایل از هفته ی ۲۸ حاملگی ضروری می باشد.

جلوگیری از بارداری در زنان مبتلا به فشار خون

• روش های سد مکانیکی همانند کاندوم
• ابزار های داخل رحمی همانند IUD
• داروهای هورمونی: عوارض زیادی دارند و در صورت تجویز باید از سایر بیماری های فرد اطلاع داشت.
• روش های طبیعی

[instagram-feed highlighttype=hashtag]